Do niedawna kary umowne na wypadek odstąpienia od umowy spowodowanego brakiem  płatności od drugiej strony umowy nie znajdowały jednolitego orzecznictwa w Sądzie Najwyższym. Cześć orzeczeń przeczyła legalności takiego rozwiązania, druga część uznawała taką możliwość. Cały problem możliwości zastrzeżenia kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy sprowadzał się do stwierdzenia, czy odstąpienie jest również dopuszczalne, kiedy nastąpiło z powodu braku płatności przez kontrahenta.
Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego kary umowne mogą być zastrzeżona na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. W wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 7.02.2007 r.(III CSK 288/06) oraz z dnia 17.12.2008 r.(I CSK 240/08) sąd stwierdza, iż kary umowne zastrzeżone na wypadek odstąpienia od umowy są nieważne, gdy powodem odstąpienia jest brak umówionych płatności. W wskazanych orzeczeniach sąd stanął na stanowisku, że żądanie zapłaty kary umownej z powodu odstąpienia od umowy, którego przyczyną jest brak płatności, jest sprzeczne z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego i przez to nie korzysta z ochrony prawnej.
Natomiast w orzeczeniach z dnia 15.05.2014 r.(IV CSK 508/13) oraz 21.05.2014 r.(II CSK 539/13) Sąd Najwyższy zajmuje przeciwne stanowisko, rozróżniając odstąpienie od umowy od niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego.
Zgodnie z wykładnią przepisów dokonanych w wskazanych wyrokach odstąpienie od umowy jest czynnością prawno – kształtującą i to dana czynność, a nie niewywiązanie się z zobowiązań pieniężnych, powoduje obowiązek zapłaty kary umownej.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 15.05.2014 r. Sąd Najwyższy wskazuje, że „kary umowne mogą zostać skutecznie zastrzeżone na wypadek odstąpienia od kontraktu przez jedną ze stron wskutek okoliczności, za które odpowiada druga strona. Postanowienie to będzie skuteczne nawet wtedy, gdy konkretną jego przyczyną będzie opóźnienie w terminowym uiszczaniu rat”(podobnie też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.05.2014 r., sygnatura akt I CSK 345/13).
Biorąc powyższe pod uwagę należy przychylić się do najnowszej linii orzeczniczej, zgodnie z którą zastrzeganie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy jest co do zasady dopuszczalne.
Należy wskazać, iż wedle przytoczonego orzecznictwa nie można ingerować w samą przyczynę odstąpienia, niezależnie od tego, czy jedną z nich jest niewykonywanie lub nienależnie wykonywanie zobowiązań pieniężnych. Przeciwne wnioskowanie przeczyłoby zasadzie swobody umów i celowi ograniczenia kar umownych do świadczeń niepieniężnych.