Prawo do 40 Euro rekompensaty od samodzielnych publicznych zoz

Prawo do 40 Euro rekompensaty od transakcji handlowej – regulacja

W transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, w tym samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, wierzycielowi przysługuje poza odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych, równowartość kwoty 40 Euro przeliczonej na złote. Powyższe prawa tj. do odsetek oraz rekompensaty w wysokości równowartości 40 Euro zostały uregulowane w ustawie z dnia 8.03.2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U.2013.403 z późn. zm.). W związku z powyższym, gdy kontrahent dostarczył np. towar i nie otrzymał zapłaty w umówionym terminie, nabywa on „automatycznie”, bez wzywania do zapłaty, prawo do 40 Euro rekompensaty. Wskazana kwota przysługuje wierzycielowi od szpitala niezależnie od tego, czy wierzyciel poniósł jakąkolwiek stratę, koszty bądź inne negatywne skutki związane z opóźnieniem zapłaty przez zakład opieki zdrowotnej. Zostało to potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r. sygn. akt III CZP 94/15.

Prawo do 40 Euro rekompensaty od każdej faktury, czy nie?

Obecnie dostawcy szpitali coraz częściej korzystają z danego uprawnienia. Zazwyczaj wskazane prawo do 40 Euro rekompensaty jest rozumiane w taki sposób, iż przysługuje od każdej faktury niezapłaconej lub zapłaconej z opóźnieniem. Wierzyciel występując z roszczeniem o zapłatę równowartości kwoty 40 euro żąda zazwyczaj danej rekompensaty od każdej faktury niezapłaconej w terminie. Roszczenie jest formułowane poprzez pomnożenie liczby wystawionych faktur przez równowartość kwoty 40 euro. Jednakże należy wskazać, iż ustawa przyznaje prawo do 40 Euro rekompensaty od opóźnienia w zapłacie od każdej transakcji handlowej.

Transakcja handlowa – definicja

Zgodnie z art. 4 ust. 1 powołanej ustawy przez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Prawo do 40 Euro rekompensaty od transakcji handlowej

Wobec tego zgodnie z wskazanym przepisem zryczałtowana kwota 40 Euro przysługuje od transakcji handlowej, jaką jest umowa zawarta pomiędzy stronami, nie od każdej faktury. Kontrargument dla powyższego twierdzenia podnoszony przez wierzycieli zakładów opieki zdrowotnej jest art. 11 ust. 2 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym jeżeli strony transakcji handlowej ustaliły w umowie, że świadczenie pieniężne będzie spełniane w częściach, to równowartość 40 euro przysługuje w stosunku do każdej niezapłaconej części.

Umowy na dostawy sukcesywne

Jednakże w umowach na dostawy sukcesywne, jakie zwykle są zawierane przez samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, nie ustala się płatności ratalnej zobowiązania pieniężnego, ale jedynie sposób dostawy (świadczenie niepieniężne), który ma charakter sukcesywny, z płatnością jednorazową po nadejściu terminu wymagalności.

Prawnicy naszej kancelarii specjalizujący się w obsłudze prawnej samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, skutecznie podnoszą zarzuty oparte na wyżej wymienionym zagadnieniu prawnych. Skutkiem tego są liczne oddalone powództwa w zakresie żądania rekompensat od każdej faktury.

Stanowska sądów

Vide: Sąd Rejonowy w Krotoszynie w wyroku z dnia 28.12.2017 r., sygn. akt I C 1127/17. „W zawartych przez strony umowach nie określono bowiem harmonogramu częściowego spełnienia świadczeń. Ustalono natomiast wartość przedmiotu umowy i sposób składania zamówień przez pozwanego. Płatność za każdą zamówioną partię towaru była jednorazowa.”

Tak wypowiedział się również Sąd Okręgowy w Kaliszu w wyroku z dnia 21.06.2018 r., sygn. akt II Ca 232/18, gdzie wskazał, że „Wymaga przede wszystkim zaznaczenia, że strony oznaczyły wyraźnie rodzaj, ilość rzeczy i cenę sprzedaży, a ponadto ustaliły, iż wydanie rzeczy nie nastąpi jednorazowo a w częściach według wskazań kupującego (…). W tych warunkach nie może być też mowy o tym, że strony przewidziały harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach. Nie wynika to bowiem w żaden sposób z zastrzeżenia w pierwotnych umowach (transakcjach handlowych) bądź z następczych porozumień zawartych pomiędzy stronami transakcji handlowej. Ustalenie takiego harmonogramu musi być wyraźne wobec zastrzeżenia ograniczenia jego zastosowania w art. art. 11 ust. 1 in fine ustawy z dnia 8 marca 2013 r o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. 2016.684 – j.t. ze zm.).”

Powyższe stanowisko zostało również poparte wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 19.12.2018 r., sygnatura akt I C 3191/18.

Warto również wskazać na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11.12.2015 r., sygn. akt III CZP 94/15, w którym Sąd Najwyższy nie kwestionuje prawa do zryczałtowanej kwoty 40 Euro od chwili powstania opóźnienia w zapłacie jednak jednocześnie stwierdził, że „Mając jednak na uwadze dolegliwość dla dłużnika takiej sankcji, do sądu orzekającego w sprawach o przyznanie równowartości 40 Euro, należy zbadanie, czy w okolicznościach konkretnej sprawy wierzyciel nie nadużył przyznanego mu prawa, biorąc pod uwagę art. 5 KC.”.

Prawo do 40 Euro rekompensaty – indywidualna ocena każdego przypadku

Każda sprawa wymaga indywidualnej oceny. Z nadużyciem prawa możemy mieć do czynienia, w przypadku gdy wierzyciel dochodzi rekompensaty w wysokości równowartości 40 EUR od każdej faktury, podczas gdy kwota ta przekracza wartość faktury lub odsetek za opóźnienie w jej zapłacie.

Sprawy dotyczące rekompensat, mają zatem, wbrew powszechnemu przeświadczeniu, często charakter sporny. Jednostki sektora finansów publicznych, jakimi są samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, powinny z należytą atencja podchodzić do zapłaty tych kwot, liczonych od każdej faktury wystawionej przez kontrahenta.